Πολλές φορές οι Τούρκοι είχαν προσπαθήσει να το καταλάβουν, για να διευκολυνθεί η άλωση του Μεσολογγίου από τη θάλασσα. Στις 22 Φεβρουαρίου 1826 ο Χουσεΐν μπέης με διαταγή του Ιμπραήμ μπήκε στη λιμνοθάλασσα με 81 σκάφη (σχεδίες και αβαθή πλοιάρια, κατάλληλα για να πλέουν στα ρηχά νερά της λιμνοθάλασσας) και με 3.000 μάχιμους άνδρες. Κατέλαβε το Κόμμα και στις 23 Φεβρουαρίου άρχισε να κανονιοβολεί τη νησίδα. Τρεις έφοδοι απέτυχαν. Όμως στις 25 Φεβρουαρίου μετά από έκρηξη της αποθήκης πυρομαχικών, οπότε οι υπερασπιστές του έμειναν χωρίς καθόλου πυρομαχικά, οι Τούρκοι κατάφεραν να καταλάβουν το Βασιλάδι. Πολλοί λίγοι από τους υπερασπιστές του κατάφεραν να σωθούν κολυμπώντας μέχρι το Μεσολόγγι. Η άλωση της νησίδας είναι γεγονός σημαντικό, επειδή έτσι συσφίχτηκε ο εχθρικός κλοιός γύρω από το Μεσολόγγι. Την ανακατάληψή του πέτυχε ο Άστιγξ μετά από πολιορκία.
ΠΩΣ ΕΠΕΣΕ ΤΟ ΒΑΣΙΛΑΔΙ
Οι λίγοι Μεσολογγίτες που βαστούσαν το μικρό αυτό νησί με το ντουφέκι και με τα λίγα κανόνια πούχανε, πολεμούσαν ώρες, κ’ οι Αραπάδες τίποτε δεν θα κάναν. Όμως ήταν εκεί ένα Μεσολογγιτάκι, ο Σπύρος , δέκα χρονών , παιδί του φρούραρχου και κανονιέρη Αναστάσιου Παπαλουκά, και βοηθούσε, κι΄ αυτό με τα μικρά του χέρια μοιράζοντας φυσέκια στους πολεμιστάδες. ‘Αμαθο όμως από τη φωτία , καθω΄ς είδε ένα από τα μικρά κανόνια γιομάτο, έτοιμο με το προσαναμμά του(αβιψότι), αρπάζει ένα δαύλι αναμμένο και βάνει φωτιά στην τρύπα. Παίρνει φωτιά το μπαρούτι, σκάζει το κανόνι, και τινάζει πέρα τα κομμάτια του, ένα κομμάτι μαζί με του δαυλού τα κάρβουνα έπεσε στης μπαρούτης το βαρέλι και πετάει στον αγέρα την αποθήκη κ’ εννιά ανθρώπους, πάνε και τα πολεμοφόδια. Τότε , αφού κοντεύανε να σωθούν και τα φυσέκια που κάθε παλικάρι είχε απάνου του , άφησαν το νησάκι και περάσανε φανερά , ενώ τ’ Αράπικα κανόνια και ντουφέκια δουλεύανε με λύσσα γύρω τους, και βγήκανε στο νησί της Τουρλίδας, κι από κει περπατώντας μέσα στο νερό κι’ ακολουθόντας ένα μονοπάτι κρυφό, τα Κάκαρα , γλυτώσανε στο Μεσολόγγι, τριάντα όλοι τους. Μα το έρημο Βασιλάδι χάθηκε, κι’ αυτό ήταν χαμός όχι μικρός για τη Μεγάλη τη Φρουρά.
Ν. Δ. Μακρή , Ιστορία του Μεσολογγίου
(Ανέκδοτο χειρόγραφο Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος)
Άμα οι Βασιλαδίτες φτάσανε κοντά στο Μεσολόγγι μαζεύτηκε ο λαός και τους αγνάντευε , κι’ άρχισε σκληρά να τους βρίζη γιατί να παραδώσουνε το Βασιλάδι. Αυτοί βλέποντας τα χειρότερα φωνάζανε:
-Πήρε φωτιά ο τζεπχανές!
Αφού τέλος καταλάβανε το τι είχε γίνει , τους αγκαλιάσανε με κλάματα και τους περιποιηθήκανε , καθώς είχανε φτάσει μισόγυμνοι, μισοκαμένοι και βρεμένοι μούσκεμα .
Σώθηκε κι’ ο Σπύρος ο Παπαλουκάς, ο αθώος αίτιος του κακού.
Βασιλάδι
Νησάκι που δεσπόζει στην είσοδο της λιμνοθάλασσας και έχει περιφέρεια 150 βημάτων. Απέχει 4 1/2 χιλ. από την πόλη.
Το Βασιλάδι λόγω της ιδιαίτερης θέσης του αποτέλεσε προπύργιο του αγώνα των Μεσολογγιτών κατά του εχθρού. Οχυρώθηκε για πρώτη φορά το 1805 από τον Αλή Πασά, το δε τείχος του διατηρήθηκε μέχρι το 1821, οπότε συμπληρώθηκε η οχύρωσή του με 3 κανόνια και με φρουρά 50 αντρών.
ΒΑΣΙΛΑΔΙΗ πρώτη απόπειρα κατάληψής του έγινε στις 20 Ιούλη 1822 ενώ το Μάρτη του 1824 καταλήφθηκε από τον Καραϊσκάκη ο οποίος ήρθε σε αντίθεση με την κυβέρνηση και απειλούσε να βαδίσει κατά του Μεσολογγίου.
Το 1826 το Βασιλάδι υποστήριξαν 60 πεζοί υπό τον Σπύρο Πεταλούδη, 20 πυροβολητές υπό τον Ιταλό φιλέλληνα Γιακουμόζη με 14 κανόνια, ο φρούραρχος Αναστ. Παπαλουκάς και ο Αστυνόμος Σπυρ. Ραζής. Το Φλεβάρη του 1826 ο Ιμπραήμ διέταξε το Χουσείν να το καταλάβει με 87 αποβατικά πλοιάρια μία ατμοκίνητη κανονιοφόρο και 3 χιλ. άνδρες. Οι υπερασπιστές του Βασιλαδιού πολέμησαν και έπεσαν όλοι, όταν ένα εχθρικό βλήμα ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη τους. Η πτώση του Βασιλαδιού έκλεισε το δρόμο του ανεφοδιασμού της πόλης και σε δύο μήνες το Μεσολόγγι έπεσε.
Το Βασιλάδι ανακαταλήφθηκε στις 17 Δεκέμβρη 1827 από το φιλέλληνα Αστιγξ. Διευκρινίζεται ότι το ιστορικό Βασιλάδι είναι το σημερινό Ανατολικό Βασιλάδι ή Αναποδοίβαρο.
Σήμερα το Βασιλάδι είναι ένα πολύ μικρό νησί με ελάχιστα υπολείμματα του ιστορικού του τείχους.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ
ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου