Η μεγαλύτερη κρίση που πέρασαν οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας μετά το Κυπριακό, αναμφισβήτητα ήταν η κρίση των Ιμίων. Τρεις νεκροί αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού με την κοινή γνώμη να μην πείθεται με τα επίσημα αίτια του θανάτου τους, μια -ακόμα- προκλητική δήλωση του Θεόδωρου Πάγκαλου και το -ιστορικό πλέον- «ευχαριστώ» του Κώστα Σημίτη στους «φίλους μας τους Αμερικανούς» ήταν τα γεγονότα που σημάδεψαν την κρίση των Ιμίων.
Το χρονικό της κρίσης
Τα Ίμια, αποτελούν μια συστάδα μικρών νησιών στα Δωδεκάνησα, τα οποία περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια, μετά την παράδοση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα από τους Ιταλούς το 1947, με τον τούρκικο εθνικισμό να «κοιμάται» για αρκετές δεκαετίες, πριν διεκδικήσει ξαφνικά(;) την εξάπλωση του στο Αιγαίο.
Το πρώτο επεισόδιο, σημειώθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 1995, όταν το φορτηγό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στις βραχονησίδες και εξέπεμψε σήμα κινδύνου. Το λιμεναρχείο Καλύμνου προσφέρθηκε να βοηθήσει, όμως ο Τούρκος πλοίαρχος απάντησε ότι βρίσκεται σε τούρκικο έδαφος και θα δεχθεί μόνο τουρκική βοήθεια.
Την επόμενη, ειδοποιήθηκε το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο επικοινώνησε με το αντίστοιχο της Τουρκίας. Η στάση των Τούρκων ήταν κάτι παραπάνω από προκλητική, με τους αξιωματούχους να δηλώνουν ότι υπάρχει γενικά ανοικτό θέμα διεκδίκησης των Ιμίων, ενώ λίγες μέρες αργότερα κατέπεσε τουρκικό αεροπλάνο, με τον πιλότο να διασώζεται από Έλληνες.
Η σημαία του Διακομιχάλη
Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από τις συνεχείς τουρκικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από αυτά τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου 1996, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου,έναν ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού.
Η τουρκική τηλεόραση μετέδωσε εικόνες με την ελληνική σημαία και οι προκλήσεις των Τούρκων συνεχίστηκαν, με δύο δημοσιογράφους της Χουριέτ, να αποβιβάζονται στο νησί, να κατεβάζουν την ελληνική σημαία και να υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι. Σύντομα, ελληνικά και τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν στην περιοχή με την σύγκρουση να μοιάζει αναπόφευκτη.
Η κρίση κλιμακώθηκες στις 28 Ιανουαρίου, όταν το ελληνικό περιπολικό πλοίο «Αντωνίου» κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική, ενώ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στα Ίμια, χωρίς να τους αντιληφθούν οι Τούρκοι. Την επομένη, ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος είχε μόλις εκλεγεί, έστειλε ηχηρό μήνυμα στην Τουρκία προειδοποιώντας την, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η ελληνική απάντηση θα είναι δυναμική. Σε απάντηση της, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δήλωσε στην Τουρκική Βουλή, ότι την επόμενη μέρα η Ελληνική σημαία θα κατέβει από το νησί.
Τούρκοι στα Ιμια
Τα ξημερώματα της 31 Ιανουαρίου, τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Μικρή Ίμια, ενώ τα ξημερώματα της ίδιας μέρας, ελικόπτερο του Ναυτικού το οποίο επιχείρησε να ανιχνεύσει την παρουσία των Τούρκων, κατέπεσε με αποτέλεσμα τον θάνατο και των τριών μελών του πληρώματος, του υποπλοίαρχου Παναγιώτη Βλαχάκου, του υποπλοίαρχου Χριστόδουλου Καραθανάση και του αρχικελευστή Έκτορα Γιαλοψού. Η επίσημη αιτία της πτώσης του ελικοπτέρου, σύμφωνα με το Πολεμικό Ναυτικό είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου, με την ελληνική κοινή γνώμη να μην έχει πειστεί ακόμα και σήμερα. Από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί, επικρατέστερη είναι αυτή που θέλει το Τουρκικό Ναυτικό ή τους καταδρομείς να κατέρριψαν το ελικόπτερο, με την ελληνική κυβέρνηση να συγκαλύπτει το γεγονός για να μην ξεσπάσει πόλεμος. Στην ιστορία έμειναν οι δηλώσεις του τότε Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Ναύαρχου Λυμπέρη, ο οποίος πρότεινε στον κ. Σημιτή αμέσως μετά την πτώση του ελικοπτέρου και την κατάληψη της βραχονησίδας, τις εξής στρατιωτικές επιλογές αντίδρασης:
Ναυτικό βομβαρδισμό από πλοία της περιοχής.
Αεροπορικό βομβαρδισμό με το πρώτο φως.
Επιχείρηση ανακατάληψης της βραχονησίδας,
με τον Πρωθυπουργό να αρνείται θεωρώντας ότι οι προτάσεις αυτές οδηγούσαν σε πόλεμο.
Το τέλος της κρίσης
Η κρίση στα Ίμια, τελείωσε με την παρέμβαση των ΗΠΑ, οι οποίες επέβαλαν την θέληση τους και στις δύο χώρες με το δόγμα «Νo ships, no troops, no flags» προκειμένου να τελειώσει το όλο θέμα χωρίς περαιτέρω επεισόδια. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια. Σύμφωνα με το βίβλιο των Μιχάλη Ιγνατίου και Αθανάσιου Έλλις για την κρίση στα Ίμια, ο Ναύαρχος Λυμπέρη αρνήθηκε την υποστολή της ελληνικής σημαίας, με τον Θεόδωρο Πάγκαλο να υποκύπτει εν τέλει στις πιέσεις των Αμερικανών και να δηλώνει «πως η ελληνική σημαία δεν θα αντικατασταθεί όταν αυτή καταστραφεί, από τους ισχυρούς ανέμους που έπνεαν στην περιοχή εκείνο το μοιραίο βράδυ»
Η κρίση των Ιμίων, αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής να επιβάλλει την βούληση της, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε και το ζήτημα των «Γκρίζων Ζωνών» που εγείρουν οι Τούρκοι. Ο τούρκικος επεκτατισμός δεν μπόρεσε να καμφθεί επί της ουσίας και οι χειρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης εξόργισαν την κοινή γνώμη. Όσο δε για το περίφημο «ευχαριστούμε τους φίλους μας τους Αμερικανούς» του κ. Σημίτη, είναι η περίτρανη απόδειξη της αμερικανικής ανάμειξης στην ελληνική εξωτερική -και εσωτερική- πολιτική καθώς και της ατολμίας της τότε κυβέρνησης, η οποία στιγματίστηκε από το συγκεκριμένο γεγονός.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ
ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
